< Hakkında Yazılanlar

"İsimsiz" 1996

Vasıf Kortun

Türkiye’nin güncel sanatçıları fotoğraf ve videoyu gittikçe yoğun biçimde kullanmaya başladılar.Geleneksel sanat malzemelerinin aksine ayrımcı bir kullanım geçmişi olmayan fotoğraf gibi demokratik ve gündelik malzemeler, gene aynı nedenlerle bir duygu iklimi oluşturma araçlarıydı. Fotoğrafın güncel sanata dahil edişi ise, genel kullanımın tam tersine, bir doküman ve şahitlik nesnesi olarak serin ve ikincil bir düzeyde başlamıştı.Neriman Polat’ın portre fotoğrafları yasal doküman olgusunu belli bir duygulanım içinde verircesine bir kurgu kuruyor. Kurgusallığı bununla da kalmıyor, çünkü fotoğraftaki özneye müdahale etmekte.Fotoğraflarından izleyicinin dikkatini yayabilecek her türlü öğeyi çıkartıyor. Yalın ve sıradan bir fon önünde, anonim yerlerde çekiyor.Öznenin giysileri de sıradan ve üniforma gibi. İzleyici ipuçlarından yoksun bırakılmakta. Polat’ın sadece portre fotoğrafları hazırlaması, kimlik belirlemek için yasal işlerde kullanılan fotoğraflar ve fişlemeler ile ilgili olabilir. Yasal fotoğrafın standartlaştırılarak ve kategorize edişi fotoğraftaki özneye yeniden bakmayı gerektiriyor. Bir kız çocuğunun yan yana getirilmiş eş boyutlu ikili fotoğrafı, kızın gözünü oynatması dışında tıpatıp aynı. Çocuğun, giysisi ve ifadesinden , fiziki özelliklerinden nereli olduğunu çıkarsamak olası değil, kimliğini açıklamayan bir özneyle karşı karşıyayız. Daha önceleri bedenin boyut ve sınırlarını imleme biçimleri olarak kullanan Neriman Polat, gene belli bir imleme fikrini, hızlı dönüşümün eşiğindeki bu kız çocuğu portreleriyle sunarken, dönüşümle ilgili belli önermeleri de açıyor. Polat, komutları üzerine çocuğun gözlerini oynatmasıyla öznenin kendi yaşamına hakim olmadığını ve olamayacağını imliyor olabilir ama bir başka olasılık da kendi portresini kayıtsızlıkla sunabilecek kadar iç evrenine nüfuz edemeyeceğimizin farkında olan bir öznenin karşısında olduğumuz. Neredeyse kendi kendini izleme halinde olan bu ikili fotoğrafın ortasında ve yüzeyinde salınmaktan başka çaremiz yok.